دکتر بصیر کامجو
چکیده : زُروان، ایزد زمان در سنتهای دینی ایران باستان، یکی از مفاهیم ژرف و چندوجهی در تاریخ اندیشهی ایرانی (اجداد تاجیکها ، پارسها وکُردها) است. در این مقاله تلاش میشود با نگاهی فلسفی، تاریخی، استوره شناختی و ادبی به واکاوی مفهوم زروان پرداخته شود. واژه شناسی آن در بستر زبانهای هندواروپایی، روایتهای دینی در متون پهلوی، اوستا، مانوی و منابع یونانی و ارمنی، و نیز تأثیر آن بر آیینهایی چون مزدیسنا و مانی بررسی میشود. مقاله نشان میدهد چگونه زروان به مثابه مفهومی میانی میان فلسفهی زمان و استورهی آغاز، جایگاه بنیادینی در اندیشه ایرانی یافتهاست.